هیفوس
 |
هیفوس (HIVOS)بنیادی غیر مذهبی یا به عبارت دقیق‌تر ضدمذهبی؛ مخفف نام «مؤسسه توسعه همکاری‌های انسان‌دوستانه» است که ۴۷ سال پیش در شهر لاهه هلند بنا نهاده شد؛ بنیادی که با شعار «انسان بدون مرز»، هدف خود را گسترش همکاری‌ها و کمک‌های مالی انسان‌دوستانه به کشورها و سازمان‌های آفریقایی، آمریکای لاتین و آسیا اعلام کرده است. بیشترین تمرکز این کمک‌ها و حمایت‌ها در حوزه تغییرات اجتماعی، فعالان فضای مجازی و ابتکارات محلی است.
چرایی تشکیل
در شرح چرایی تشکیل این بنیاد، تأکید شده است که هیفوس اساساً بنیادی غیرمذهبی یا به عبارت دقیق‌تر ضدمذهبی است که فلسفه وجودی‌اش بر پایه مقابله با سازمان‌های مذهبی هلند شکل گرفته است.به گفتهٔ هیفوس، ارزش‌های اومانیستی در سیاست این سازمان نقش بنیادی دارند.[۱] هیفوس حالا در کشورهای اندونزی، کاستاریکا، زیمبابوه، کنیا، بولیوی، هند، اکوادور، گواتمالا، تانزانیا، آفریقای جنوبی و تیمور دارای دفاتر منطقه‌ای و محلی است و مجموعا در ۲۶ کشور نیز فعال است. هیفوس از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که در مجموع چهار هدف اصلی را در کشورهای مقصد دنبال و برنامه‌هایی را با این عناوین اجرا می‌کنند: توسعه اقتصادی، دموکراسی و حقوق بشر، فرهنگ و نسل‌ها، ابزارهای ارتباط جمعی و رسانه و روابط خارجی. گفتیم که این بنیاد در کشورهای مختلفی دفاتر منطقه‌ای و محلی دارد که اجرا و پیش‌برد برنامه‌های این بنیاد را عهده‌دار هستند، اما یک استئناء نیز وجود دارد؛ منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا. اجرای برنامه‌های هیفوس در کشورهای غرب آسیا و شما آفریقا را همچنان دفتر مرکزی این بنیاد در لاهه بر عهده دارد که بدون هیچ توضیح اضافه‌ای از برنامه و توجه ویژه سران آن برای کشورهای منطقه حکایت دارد.
مدیران و حامیان مالی
سهامداران هفیوس به چند دسته تقسیم می‌شوند. بخشی از سهام هیفوس متعلق به فعالان مدنی و سیاسی هلندی است. بخش دیگری از آن هم برای دولت و پارلمان هلند و سازمان‌های دولتی است که به این بنیاد پول تزریق می‌کنند. همچنین، برنامه‌هایی که هیفوس اجرا می‌کند، حامیان دیگری هم دارد؛ وزارت خارجه هلند، شبکه امیدیار، اتحادیه اروپا، بنیاد فورد و امثالهم - بنیادهایی با اساسنامه‌های مشابه و اهداف یکسان - از جمله همراهان هیفوس در برنامه‌های این بنیاد برای کشورهای درحال توسعه هستند. به ادعای هیفوس، بیش از ۷۰۰ سازمان در سراسر جهان، این بنیاد را یاری می‌کنند. مدیریت اجرایی هیفوس از سال ۲۰۱۳ تا کنون بر عهده «ادوین هویزینگ» (Edwin Huizing) گذاشته شده است. هویزینگ پیش از این از مدیران این بنیاد در دفتر منطقه‌ای شرق و جنوب آفریقا بود که به دلیل پیش‌برد موفقیت‌آمیز برنامه‌هایی با محوریت آزادی‌های «زنان» و آزادی ازدواج و ارتقاء حقوق «هم‌جنس‌بازان» مورد تقدیر قرار گرفت. جمهوری دموکراتیک کنگو، آخرین محل مأموریت آقای هویزینگ پیش از سفر به لاهه و به دست گرفتن سکان هدایت برنامه‌های هیفوس برای منطقه ما بود. یکی از برنامه‌های جالب توجه هویزینگ که مورد تأکید هیفوس برای اجرا در غرب آسیاست، حمایت از استقلال زنان از مردان در داشتن فرزند است. بدین ترتیب، این بنیاد به زنان کمک می‌کند تا بدون نیاز به ازدواج یا نیاز به مردان به هر شکل، بتوانند نسبت به بچه‌دار شدن اقدام کنند. توضیح بیشتری درباره مکانیزم‌های اجرای این برنامه داده نشده است، اما حمایت از پدیده‌هایی مانند آنچه امروز به نام «ازدواج سفید» شناخته می‌شود و شکل گرفتن خانواده‌های تک والدی، از جمله این راه‌هاست.
هیفوس و ایران
فعالیت هیفوس در ایران به سال‌های پس از ۱۳۷۸ بازمی‌گردد که این بنیاد توانست ارتباط نزدیکی با سازمان‌های مردم‌نهاد داخلی برقرار کند. اما با آشکار شدن ارتباط این بنیاد با عناصر ضدانقلاب - که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره خواهد شد- و فعالیت‌های ضدنظام این مجموعه، دولت ایران در سال ۱۳۸۵ نام هیفوس را به لیست سازمان‌های برانداز افزود و هرگونه فعالیت این بنیاد یا همکاری با آن را ممنوع کرد. در همان زمان، «مارسل ون در هیدن» (Marcel van der Heijden) مدیر برنامه حقوق بشر و گسترش دموکراسی هیفوس اذعان کرد که این بنیاد به افراد و سازمان‌هایی در داخل کشور پول پرداخته است: «کار با فعالان مدنی در ایران بسیار مشکل شده است. افرادی که از کشورهای غربی پول دریافت کرده‌اند به بازیچه شدن دست بیگانگان متهم شده‌اند. » هیفوس نیز در اقدامی متقابل اعلام کرد نام ایران را به لیست سیاه اضافه کرده است، اما در ادامه می‌بینیم که برنامه‌های ضدایرانی این بنیاد تا به امروز ادامه پیدا کرده است. برنامه‌های هیفوس در ایران بیشتر بر حوزه «حقوق بشر» متمرکز شده است و در سه محور «حقوق زنان»، «حقوق هم‌جنس‌بازان» و «زندانیان» با مشارکت دو گروه دنبال می‌شود؛ یکی از طریق شبکه رسانه‌ای وابسته به هیفوس در خارج و برخی دنباله‌های داخلی آن و دیگری با استفاده از اپوزیسیون داخلی -و خارجی- و برخی فعالان مدنی.
در گزارش عملکرد سال ۲۰۱۴ هیفوس درباره فعالیت‌های این بنیاد در ایران یا در ارتباط با ایران آمده است که هیفوس تلاش می‌کند کمک‌های فنی و اقتصادی و ایجاد ظرفیت برای سازمان‌های ناظر و گزارش دهنده نقض حقوق بشر در ایران را فراهم کند، همچنین بر روی قوانین جایگزین و اجرای اصلاحات از طریق کمپین‌ها و تبلیغات کار می‌کنند. در بخش دیگری از فعالیت‌های هیفوس در ایران، به بازدید هیئت‌های اروپایی و مقامات وزارت خارجه هلند در ایران اشاره شده است که از طریق ارتباط با سازمان‌ها و افراد خاص در داخل کشور، درباره محکومان امنیتی -زندانیان سیاسی- و همچنین جنبش‌های حمایت از هم‌جنس‌بازان، از وضعیت آنان گزارش تهیه می‌کنند تا در برنامه‌های بنیاد، در دستور کار قرار گیرد.
هیفوس تنها در سال ۲۰۱۴ بیش از دو میلیون یورو در ایران هزینه کرده است. در میان کشورهای آسیایی ایران پس از دو کشور پرجمعیت اندونزی و هند، بیشترین بخش از هزینه‌های هیفوس را به خود اختصاص داده است. هیفوس در سال ۲۰۱۳ نیز با تربیت و آموزش ۶۰۰ متخصص کامپیوتر و اینترنت، آن‌ها را برای ایجاد دسترسی به اینترنت آزاد و بدون فیلتر در ایران به کار گرفت. همچنین نرم‌افزارهای فیلترشکنی را هم تولید و به کاربران ایرانی عرضه کرد که به اذعان خود هیفوس، تنها در یک مورد بیش از ۵۰هزار کاربر آن را دریافت و تکثیر کرده‌اند. یکی از این برنامه‌ها، «نه به تغییر اجباری جنسیت» در حمایت از همجنس‌بازی و هم‌جنس‌بازان در ایران بود که بنیاد هیفوس با همکاری وزارت خارجه هلند با اختصاص مبلغ ۱۸۰ هزار یورو، از اواخر ۲۰۱۲ کلید زد. عامل اجرای این پروژه، شرکت‌هایی به نام «عدالت برای ایران» و «عدالت در عمل» -ثبت‌شده در انگلیس- هستند که با بررسی سوابق این دو شرکت مشابه، به دو اسم می‌رسیم؛ «شادی امین» - با نام اصلی سهیلا امین ترابی - و «شادی صدر».-البته شادی صدر پس از مدتی استعفا می‌دهد و مستقلا با برنامه‌های هیفوس همکار می‌کند-
پانویس
منابع
- «هیفوس»، در روزنامه مشرق، دسته گل هلندی برای خبرنگاران فراری +تصاویر و فیلم، 8شهریور1394ش